Op 16 oktober 2023 zonk het museumschip de N.116. Dit historische vaartuig, dat sinds 2022 erkend is als beschermd varend erfgoed, verloor veel van zijn authentieke details.
Ondanks de schade veert het schip recht dankzij de toewijding van het NAVIGO-team en een restauratiesubsidie van bijna 1,2 miljoen euro.
Schip met geschiedenis
De Nostalgie begon haar leven in 1961 als de O.116 Lucie-Jenny. Het schip stamt uit een overgangsperiode in de scheepsbouw, waarbij houten vissersschepen vaker plaatsmaakten voor stalen exemplaren. Gebouwd als zijtrawler (vissersschip met trechtervorming net) onderging de Nostalgie meerdere aanpassingen in haar carrière. Zo kreeg ze boomkorren (wordt over de zeebodem getrokken en vangt o.a. platvissen en garnalen) en werd later omgebouwd tot hektrawler (waarbij de netten over de achtersteven van het schip in het water worden gelaten). Perfect voor recreatieve garnalenvisserij. Elke nieuwe eigenaar drukte zijn stempel op de Nostalgie, maar het schip behield haar authentieke uitstraling, iets dat ook Onroerend Erfgoed niet ontging.
Wat veranderde allemaal? De ene liet het houten stuurhuisje vervangen door een stalen exemplaar, de ander gaf de masten en gieken een moderner kleurtje. Nog later koos een ander ervoor om de lieren hydraulisch aan te drijven, in plaats van de sterk verouderde riem die verbonden was met de schroefas.
Van beroepsvisserij naar erfgoed
Toen het schip in 2020 werd aangekocht door visser Eddie Cattoor, was de loopbaan van de Nostalgie in de beroepsvisserij ten einde. Cattoor gebruikte het schip nog wel recreatief om op garnalen te vissen, maar zag uiteindelijk in dat het vaartuig een bredere toekomst verdient. Hiervoor bouwt hij z’n schip om tot hektrawler en vervangt de achterste galgen door een groot achterportiek.
De gemeente Koksijde kocht de Nostalgie in 2022 aan en koos de ervaren Peter Dezutter om het schip als museumschip te beheren bij het vernieuwde NAVIGO Visserijmuseum. Een bekroning voor dit stukje maritiem erfgoed.
Zwarte dag en zware schade
De ramp van 16 oktober 2023 bracht grote schade aan de Nostalgie. Door het contact met het slijk op de bodem van de IJzer ontstond ernstige corrosie aan leidingen en motoren. Bovendien raakte het originele interieur (uit 1961) zwaar beschadigd. Om verdere schade te voorkomen, werd het schip op een stelling geplaatst en zorgvuldig omwikkeld met krimpfolie. Dat beschermt de houten romp tegen uitdroging door weer en wind.
Restauratie met toekomstperspectief
Na de berging volgde een intens administratief jaar. Met behulp van een beheerprogramma en de toegekende restauratiepremie van 1.177.063,80 euro selecteerde de gemeente een geschikte scheepswerf. Bema uit Oostende won de openbare aanbesteding en neemt de restauratie van de Nostalgie op zich. Deze renovatie gaat ver: bijna het volledige schip wordt uit elkaar gehaald, met zorgvuldige aandacht voor authentieke onderdelen zoals de stuurhut en lieren. Andere delen, zoals de motor, worden helemaal vernieuwd.
Nieuw hoofdstuk
Na de restauratie keert de Nostalgie terug naar haar vertrouwde vaarwateren, met een belangrijke nieuwe functie als educatief vaartuig voor toeristen. Het schip zal opnieuw garnalen vangen, maar dit keer als cultureel erfgoed dat de geschiedenis en technieken van de vissersvaart levend houdt voor het publiek. Voor Koksijde betekent dit dat de N.116 Nostalgie straks niet alleen een overlevende is van het verleden, maar een levend symbool van maritieme traditie – om het verhaal van de kustvisserij door te geven.