Vrijdagse visserijfolkloreavonden met Gilberte: "Ik eet nooit garnalen terwijl ik pel"

Geniet op vrijdagavonden van een mix van muziek, ambacht, zilte hapjes en maritieme magie. Van 4 juli tot 22 augustus.

Ambacht in actie

Ontdek de kunst van vakmanschap, waar traditie en talent samenkomen.

Elke week wacht een ander programma met boeiende demonstraties van authentieke ambachten. Bewonder de finesse van garnaalpellers, mechanische orgels, mandenvlechters, touwendraaiers, nettenbreiers, schilders, visleerbewerkers enandere meesters in hun stiel.

Tij-dingen sprak met garnaalpelster Gilberte Lycke die al meer dan 45 jaar haar pelkunsten demonstreert. Ze is niet alleen vingervlug, maar houdt een stukje visserserfgoed levende vers.

Tij-dingen: Je bent elk jaar aanwezig op de visserijfolkloreavonden. Wat maakt die avonden zo speciaal?

Gilberte Lycke: "We houden niet alleen de folklore in stand, maar handenarbeid in het algemeen. Het dwingt respect af voor het leven van onze voorouders. En dat allemaal te midden van de gezelligheid op het plein. De muziek, de activiteiten: alles heeft een link met het vissersleven. Waarom je zeker moet komen? Voor de gezelligheid en de folklore natuurlijk."

T-d: Sinds wanneer draai je al mee?

Gilberte: "Mijn mama was er voor het eerst bij in 1978. Ik heb nog de bedankingsbrief liggen die ze kreeg van het Visserijmuseum. In januari 1983 stierf ze en ik heb het toen overgenomen. Elk jaar. Alleen tijdens corona (2 edities) was ik er niet bij. Ook tijdens de Garnaalfeesten ben ik altijd aanwezig. Ik leerde de stiel van mijn moeder. En ik gaf het zelf door aan mijn kinderen, schoondochter en kleinkinderen. Zo blijft de traditie voortleven."

T-d: Garnaalpellen is een kunst. Van wie heb je het geleerd?

Gilberte: "Van mijn moeder. En ik gaf het zelf door aan mijn kinderen, schoondochter en kleinkinderen. Zo blijft de traditie voortleven."

T-d: Zijn er specifieke technieken of geheimen die je hanteert bij het pellen?

Gilberte: "De garnalen moeten heel vers zijn, anders komt het sowieso niet goed. Neem de garnaal vast tussen het 2e en 3e schaaltje, daarna draai je even heen en terug. Neem vervolgens de garnaal vast bij het puntje van de staart en dan duw je even. Herhaal dat bij het kopje. Zo duw je de garnaal uit zijn pel. Het zou eigenlijk garnaalduwen moeten zijn i.p.v. garnaalpellen. (lacht) Het is gemakkelijker om de techniek aan kinderen te leren dan aan volwassenen, die leren oude gewoontes moeilijk af. Ik vind trouwens ook dat je handenarbeid niet kan vervangen door machines."

T-d: Doe je mee aan het BK Garnaalpellen?

Gilberte: "Ik heb 1 keer meegedaan voor het plezier. Maar ik zat al 2 keer in de jury."

T-d: Heb je bijzondere herinneringen of anekdotes van eerdere edities van de visserijfolkloreavonden die je zou willen delen?

Gilberte: "Ik herinner mij een jongen die kwam kijken naar de demonstratie en na enkele ogenblikken zei hij: 'Kijk, mama, vliegende garnalen!' Blijkbaar ging het zodanig snel. (lacht) Ik was ook eens aanwezig op de visserijfeesten in Westende waar ze onze gepelde garnalen in potjes verkochten aan de bezoekers. We begonnen om 9.30 uur met pellen om een voorraad te hebben. Tegen dat het 13 uur was, had ik zelfs nog geen tijd gehad voor een kop koffie. Toen ik er toch één dronk was er een man uit de wachtrij die zei: 'Ewel merci, ik kan dan blijven wachten.' En hup, hij was weg. Ik word soms ook gevraagd op recepties om de garnalen 'levende vers te pellen' om die te serveren op bv. een stukje komkommer. In de keuken hebben ze altijd een voorraad voor als we niet mee kunnen. Wat bleek? De gasten lieten de garnalen uit de voorraad links liggen omdat de onze er veel beter uitzagen."

T-d: Hoe ervaar je de interactie met de bezoekers?

Gilberte: "Goed. De mensen stellen veel vragen. Ook over de garnalen. Komen ze uit Nieuwpoort of uit Oostende? Die vraag krijg ik regelmatig, maar dat weet ik niet. Mijn schoondochter haalt ze op de markt in Gistel. De garnalen op de visserijfolkoreavonden kopen we zelf en wij gebruiken die dan om garnaalkroketten te maken. De mensen kunnen die niet kopen of opeten. Op de Garnaalfeesten delen we ze wel uit. De gemeente zorgt dan voor toastjes en de garnalen."

T-d: Je toont je kunsten niet alleen in Koksijde?

Gilberte: "Klopt. We hebben al het hele land doorkruist: Oostende, Kortrijk, Antwerpen en Brussel. Ik was ook al in Duinkerke en Boulogne-sur-Mer. Ik vraag regelmatig: 'Hoe komen jullie aan mijn gegevens?' (lacht) Blijkbaar krijgen ze die via het NAVIGO Visserijmuseum."