Digitale teletijdmachine: bekijk 800 jaar geschiedenis vanuit je zetel

Ook voor jou. De vondsten uit de opgravingen – van 1959 tot 1998 – komen nu eindelijk echt aan de oppervlakte. In een digitaal jasje. Een schat voor erfgoedliefhebbers en geschiedenisenthousiastelingen.

‘Digit-all tegoare’?

De titel van het digitaliseringsproject ‘Digit-all tegoare’ is de West-Vlaamse afgeleide van ‘Digitaliseren - allemaal samen’. De Vlaamse Overheid verleende binnen het kader van Cultureel Erfgoed hiervoor een projectsubsidie inhaalbeweging digitale collectieregistratie.

Het project had als doel historische achterstanden in de collectieregistratie van oude archeologische collecties weg te werken. ‘Digit-all tegoare’ concentreerde zich op zes historische museale collecties van belangrijke archeologische sites in West-Vlaanderen die opgegraven zijn in de jaren 1950-1990. Het archeologisch materiaal van die sites wordt bewaard op vier locaties: Erfgoeddepot DEPOTYZE (Ieper), Trezoor (Kortrijk), RAMS (Avelgem) en Abdijmuseum Ten Duinen (Koksijde). Voor het Abdijmuseum lag de focus op het aardewerk van de site van de Duinenabdij en uit de verdwenen middeleeuwse haven van Damme. Op de andere locaties ging men aan de slag met archeologica uit Kemmelberg, Kooigembos, Kerkhove-Kouter en Ieper.

Digitale renaissance

Dit project werkt historische achterstanden in collectieregistratie weg. Verschillende jobstudenten, een projectmedewerker, een stagiair en de onvermoeibare vrijwilliger Anne-Marie bundelden hun krachten om een groot deel van het aardewerk digitaal te catalogiseren.

Deze inspanningen vonden vooral plaats tijdens de zomers van 2022 en 2023. Elk teamlid kreeg een welbepaalde taak: van het beschrijven en meten van objecten tot het fotograferen en beoordelen van hun staat.

Schatten van de Duinenabdij en Damme

De archeologische vondsten op de site van de Duinenabdij en de verdwenen middeleeuwse haven van Damme kregen extra aandacht. Het Abdijmuseum heeft een indrukwekkende collectie van ongeveer 100.000 objecten.

Door deze inspanningen zette het een belangrijke stap in de richting van een volledig gedigitaliseerde en toegankelijke collectie. Damme was vroeger een voorhaven van Brugge. Graaf Filips van den Elzas gaf Damme in 1180 stadsrechten en vrijstelling van tol. Zeeschepen konden tot aan Damme varen, waar hun goederen werden overgeladen op kleinere schepen die via het kanaal (Reie) Brugge bereikten.

Digit-All Tegoare concentreerde zich op 6 historische museale collecties van belangrijke archeologische sites in West-Vlaanderen die opgegraven zijn in de periode 1950-1990. Het archeologisch materiaal van die sites wordt bewaard op 4 locaties: Erfgoeddepot DEPOTYZE (Ieper), Trezoor (Kortrijk), RAMS (Avelgem) en Abdijmuseum Ten Duinen.

Voor het Abdijmuseum lag de focus op het aardewerk van de site van de Duinenabdij en uit de verdwenen middeleeuwse haven van Damme. Op de andere locaties ging men aan de slag met archeologica uit de Kemmelberg, het Kooigembos, Kerkhove-Kouter en Ieper.

Venster op het verleden

Eén van de meest opwindende aspecten van dit project is de online ontsluiting van de collectie via de digitale databank Erfgoedinzicht. Door dit platform ontdek je de collecties en objecten van honderden erfgoedinstellingen. Het Abdijmuseum registreerde, dankzij de uitstekende samenwerking binnen het project, ongeveer 36 procent van zijn aardewerkcollectie volgens de hoogste standaarden. En maakte het tegelijk ook toegankelijk voor iedereen.

Blik achter de schermen

Tijdens de zomer van 2022 en van 2023 verwelkomde het museum gedurende een viertal à vijftal weken een projectmedewerker en een aantal jobstudenten met een achtergrond in erfgoed of archeologie. Daarnaast versterkte een stagiair vijftien dagen ons team.  

Na een opleiding kreeg elke medewerker een specifieke taak toegewezen. Die kon variëren van gedetailleerde beschrijvingen en metingen van de objecten tot het fotograferen ervan. Het beoordelen van de toestand was eveneens een belangrijk onderdeel van het proces. Het toepassen van het collectieregistratiesysteem (Adlib/Axiell Collections) maakt een uniforme invoer van de gegevens mogelijk. Na het fotograferen werden de objecten voorzien van nieuwe verpakkingen voor een stabiele bewaring in het museumdepot.

Bovendien kreeg het Abdijmuseum ondersteuning van (aardewerk)experts binnen de archeologische wereld. Door professionals bij het project te betrekken, konden hiaten opgevuld of ongekende objecten correct worden geïdentificeerd.  

Voortbouwen op succes

Het afronden van het project Digit-All Tegoare is geen eindpunt, maar een springplank naar verdere ontwikkelingen. De opgedane kennis en ervaring worden gedeeld binnen het bredere erfgoedveld. En de methodes die tijdens het project zijn ontwikkeld, blijven de basis voor toekomstige werkzaamheden. Een basis waarop medewerkers, stagiairs en vrijwilligers voortbouwen.

Online toegankelijkheid

Sindsdien ontsluit de collectieregistrator-beheerder van het museum stelselmatig objecten via de digitale databank Erfgoedinzicht. Geïnteresseerden kunnen via deze website collecties en objecten van honderden erfgoedinstellingen bekijken.

Door de uitstekende samenwerking kon circa 36% van de aardewerkcollectie ‘Duinenabdij’ en ‘Damme’ volgens de gangbare standaarden worden geregistreerd. Het digitaliseren van erfgoedobjecten is een must, o.a. om ze toegankelijk te maken via online platformen, vaste of tijdelijke tentoonstellingen, bruiklenen en voor onderzoeksdoeleinden.

En wat nu?

Het einde van het project betekent geen ‘status quo’ voor de collectieregistratie van het Abdijmuseum. De opgedane kennis verspreiden we binnen het bredere werkveld. Bovendien kunnen medewerkers, stagiairs en vrijwilligers voortbouwen op de goed uitwerkte aanpak.  

Voor de geïnteresseerden: grasduin gerust eens rond op Erfgoedinzicht.be. Zo kunnen jullie stap voor stap meevolgen welke geheimen de collectie van het Abdijmuseum prijsgeeft.  

Voor iedereen met een interesse in de geschiedenis van Koksijde en daarbuiten, biedt Erfgoedinzicht.be de kans om te duiken in de geheimen van het Abdijmuseum. Dit project maakt ons verleden voor iedereen, van leek tot expert, beleefbaar. Met een druk op de knop verken je deze digitale schatkamer en ontdek je de verhalen en geheimen van ons verleden.