Valentijn is een beroemdheid binnen en buiten onze gemeente. Over dit reusachtig zoogdier werden al honderden artikels geschreven. Valt er dan nog veel te vertellen? Toch wel. Tij-dingen ging op potvisjacht en zwom terug naar het gemeentehuis met een heleboel feiten en weetjes.
Waarom zeggen we potvis tegen een potvis?
Hier brengt ons West-Vlaams dialect redding, want we kennen het woord 'puit' om een kikker aan te duiden. De pot van potvis heeft niets met keukengerei te maken, maar heeft dezelfde oorsprong als 'puit'. Het betekent immers opgeblazen: net als een kikker zijn kop opblaast om te kwaken, zo zagen de mensen die het dier een naam gaven de kop van de potvis als een groot opgeblazen ding…
Worden potvissen opgegeten?
Bij de klassieke walvisjacht op potvissen werden de dieren gedood om hun olie en werd het vlees meestal weggegooid. Bij recentere jacht (toegelaten tot 1986), werd ook het vlees verzameld voor consumptie (het was wel nooit de eerste bedoeling van de mens). Tegenwoordig is de jacht op potvis verboden en mag je het vlees dus ook niet meer eten.
Potvisweetjes
- Wist je dat Valentijn een overlijdensakte en doodprentje kreeg? Bekijk die op www.tij-dingen.be
- Potvis Valentijn spoelde aan op 12 februari 1989. Ondanks de vreselijke geur kwamen bijna 300.000 mensen kijken.
- Zijn wetenschappelijke naam? Physeter macrocephalus. Een hele mond vol.
- Onze potvis was 17 meter lang en woog 50.000 kg. Dat is het gewicht van 5 autobussen.
- Politie en brandweer waakten dag en nacht rond Valentijn om o.a. de waardevolle ivoren tanden te beschermen tegen diefstal.
- Valentijn werd begraven op 16 februari 1989 bij Ten Bogaerde en bleef daar 11.049 dagen liggen tot hij werd opgegraven op 13 mei 2019.
- Het skelet van Valentijn – zoals je het nu ziet hangen in het museum – weegt 1.170 kg en is 13 meter lang.
Meer dan alleen klikgeluiden: potvissen spreken
Stel je voor: een wereld onder water waar potvissen met elkaar communiceren via een complexe taal. Wetenschappers deden een baanbrekende ontdekking: de taal van potvissen staat veel verder dan we ooit dachten. Dankzij geavanceerde artificiële intelligentie (machine learning) legden onderzoekers vast dat potvissen een fonetisch alfabet gebruiken.
Buitenaardse talen begrijpen
Dit alfabet bestaat uit ‘codas’, korte stoten van klikgeluiden, die op een complexe manier worden aangepast met elementen zoals tempo, ritme en rubato (de duur van de klikgeluiden binnen een basisblok). Wetenschappers analyseerden meer dan 9.000 codas en ontdekten dat potvissen zelfs extra tonen aan hun communicatie toevoegen, wat een gelaagde en rijke taal oplevert. Fascinerend, toch?
Meer nog: het begrijpen van potvistaal kan ons zelfs helpen bij het ontcijferen van buitenaardse talen. Dit onderzoek benadrukt hoe weinig we weten over deze majestueuze wezens.