Het was de Belgisch-Amerikaanse chemicus Leo Baekeland die meer dan een eeuw geleden bakeliet ontwikkelde: de eerste massaal geproduceerde kunststof.
Tegenwoordig zijn er talloze soorten plastic met alle mogelijke eigenschappen.
Wil je weten wat plastic is en wat de eigenschappen van plastic zijn, surf dan naar deze site: https://www.plasticsoupfoundation.org/plastic-probleem/plasticsoorten/
Wat zijn microplastics?
Een aparte categorie kunststof afval is de categorie microplastics. Microplastics zijn kleine stukjes kunststof (minder dan 5 millimeter doorsnee). Bronnen van microplastics zijn onder meer:
- grotere stukken kunststof in zee die langzaam uiteenvallen tot kleinere stukjes
- kunststof vezels die afbreken van kleding tijdens het wassen
- stukjes kunststof die aan producten worden toegevoegd, zoals cosmeticaproducten, schurende reinigingsmiddelen en polijstmiddelen
- plastic pellets die als grondstof voor de plasticindustrie gebruikt worden
- kunststof korrels op kunstgrasvelden
- slijtagedeeltjes van onder andere autobanden en verf
Er wordt steeds meer bekend over de effecten van microplastics in zee en in de voedselketen. Effecten worden veroorzaakt door de deeltjes zelf of door chemische stoffen in het kunststof. Zeedieren krijgen microplastics binnen, bijvoorbeeld via hun eten.
Toch is er nog veel onbekend. Onder andere over bronnen en verspreidingsroutes van microplastics, het effect van maatregelen en de invloed van (micro)plastics op de biodiversiteit en op de mens. Daarom is onderzoek naar microplastics nog steeds nodig.
Wat is het effect op het milieu?
Plastic is heel veelzijdig en bovendien spotgoedkoop om te produceren. Geen wonder dat het zo veel wordt gebruikt. Maar eenmaal geproduceerd, vergaat het nóóit meer.
Grotere stukken plastic in zee of op land (zoals flessen en plastic verpakkingen) worden broos en breken geleidelijk af tot steeds kleinere plasticdeeltjes. Dat komt door zonlicht, zuurstof of wrijving. Of door dieren die aan het plastic knabbelen. Dit proces gaat eeuwig door, hoewel de snelheid afhankelijk is van de omstandigheden.
Er zijn stranden waar je niet alleen grote stukken ziet liggen, maar ook ontelbare fragmenten, terwijl de kleinste stukjes niet meer van zandkorrels zijn te onderscheiden. Fragmenten worden microplastics en microplastics worden nanoplastics. Die laatste zijn zo klein dat ze zelfs onder de meest geavanceerde microscopen amper te zien zijn.
Plastic is spotgoedkoop en vergaat niet
Plastic bouillon
Een enkele plastic tas kan in miljoenen stukjes uiteenvallen. Door het proces van voortgaande fragmentatie stijgt het aantal micro- en nanoplastics exponentieel. Omdat daardoor de samenstelling van de plasticsoep verandert, spreken sommigen liever van plastic bouillon dan van plastic soep. Al die kleine deeltjes vergaan nooit en vind je overal: in water, grond en lucht. Omdat ze licht zijn worden ze gemakkelijk over grote afstanden getransporteerd.
In 2014 werd bij toeval ontdekt dat poolijs vol microplastics zit. Toen werd verondersteld dat ze mee waren gevoerd met zeestromingen en vervolgens in ijs werden gevangen. Nu is duidelijk dat microplastics ook door de wind worden meegevoerd. Het regent elke dag microplastics, zelfs in de meest afgelegen streek op aarde. Ook op de diepste plek op aarde, waar de bodem bijna elf kilometer onder het wateroppervlakte ligt, zijn plastic microvezels aangetroffen.
Je vindt plastic overal: zelfs elf kilometer onder aarde
Hoe schadelijk is het?
Duidelijk is dat microplastics op geen enkele manier meer uit het milieu te halen zijn. Dat zou niet erg zijn wanneer we er zeker van waren dat ze voor de natuur onschadelijk zijn. Het punt is dat er allerlei aanwijzingen zijn dat ze wel schadelijk zijn. Wat we weten is dat alle diersoorten, inclusief de mens, ze binnenkrijgen en dat de allerkleinste deeltjes — de nanoplastics — zich door het lichaam verspreiden en mogelijk zelfs organen en hersenen bereiken.
Ook weten we dat de concentratie van kleine deeltjes in het milieu stijgt en mogelijk dus ook in het menselijk lichaam. Er is geen ontsnappen aan en we moeten hopen dat de gevolgen op korte en lange termijn meevallen.
