Senioren zijn gelukkig, maar vanaf 75 jaar stijgt gevoel van eenzaamheid

Onderzoek toont aan dat de kans op eenzaamheid vooral wordt bepaald door je gezondheid, je burgerlijke staat en de grootte van je sociaal netwerk. Vooral ouderen met een slechte gezondheid die hun partner verloren of gescheiden zijn en een klein sociaal netwerk hebben, zijn eenzaam.

Vooral depressies, verslavingen, slaapproblemen en hart- en vaatziekten komen veel voor. Kortstondige gevoelens van eenzaamheid zijn niet erg, het wordt pas gevaarlijk als het niet stopt. Het effect van chronische eenzaamheid is even erg als vijftien sigaretten per dag roken. Eenzaamheid zorgt vaak ook voor een neerwaartse spiraal. Als iemand zich eenzaam voelt, kunnen de kleinste dingen zorgen dat die persoon nog verder vereenzaamt.

Mogelijke signalen? Iemand die vaak ziek lijkt, een negatief zelfbeeld heeft, mensen op afstand houdt en veel waarde hecht aan materialistische dingen. Voorkomen is beter dan genezen. Wacht daarom niet tot iemand al sterk vereenzaamd is.

• Doe mee aan (lokale) activiteiten: zet dingen in je agenda om naar uit te kijken. Een wandeling, een lezing in de bibliotheek of een bezoek aan één van onze musea. Wist je dat het Sociaal Huis elke dinsdagnamiddag groepswandelingen organiseert?
• Nodig vrienden of buren uit voor een kopje koffie.
  Als je je alleen voelt, is het verleidelijk om te denken dat niemand je wil bezoeken. Nodig iemand uit. Je zal verbaasd zijn hoeveel mensen hier graag op ingaan. Tip: het Sociaal huis organiseert regelmatig ontmoetingsnamiddagen. Spring gerust binnen.
• Blijf telefonisch in contact: het kost niet zoveel moeite en je moet je niet verplaatsen.
• Leer van computers houden: hou contact via de digitale weg.
  Wonen je vrienden of familieleden ver weg? Zoek dan contact via je computer of smartphone. Kun je niet goed overweg met die digitale hulpmiddelen? Volg dan één van onze cursussen in het annexgebouw.

• 85-plussers zijn meer dan jongere ouderen sociaal geïsoleerd
• Eerdere enquêtes toonden aan dat eenzaamheid bij de jongeren (tussen 15 en 24 jaar) evenveel voorkomt als bij de oudsten
• We tellen niet alleen meer eenzame en sociaal geïsoleerde ouderen bij de oudste ouderen, maar ook bij vrouwen, bij weduwen en weduwnaars, bij ouderen met gezondheidsproblemen en bij ouderen die weinig geld hebben.
• Opvallend is dus dat sociale weerbaarheid mee wordt bepaald door het economische kapitaal van ouderen. Het percentage sociaal weerbare ouderen bedraagt amper 26 procent bij de ouderen met een gezinsinkomen onder 1.000 euro, het stijgt met het inkomen tot 55 procent bij de ouderen met een gezinsinkomen hoger dan 2.000 euro. Het aandeel sociaal geïsoleerden loopt in de groep met het laagste inkomensniveau zelfs op tot 40 procent tegenover 15 procent bij de hoogste inkomens.
• Het aantal sociaal weerbaren is groter bij de thuiswonende ouderen dan bij de ouderen in woonzorgcentra die minder kinderen en een minder omvangrijk netwerk hebben. Met subjectieve eenzaamheid worden ze even vaak geconfronteerd (als we ouderen met vergelijkbare zorgafhankelijkheid vergelijken). Sociaal isolement is er meer bij de bewoners van woonzorgcentra die ook vaker meer contact willen, vooral met hun kleinkinderen.
• Tot slot nog enkele feiten en cijfers die de maatschappelijke uitdaging blootleggen. Recent onderzoek toont aan dat een ontoereikend sociaal kapitaal een minstens even belangrijke risicofactor voor overlijden is dan meer bekende risicofactoren zoals roken, obesitas of luchtvervuiling. Het goede nieuws is dat er geen bewijs is dat de eenzaamheidsgevoelens bij ouderen de voorbije decennia zijn toegenomen. Bovendien doen ook in deze leeftijdsgroep nieuwe contactmogelijkheden hun intrede: nu al gebruikt 21 procent van de ondervraagde ouderen het internet. Het aantal 65-plussers blijft wel stijgen.