Om onze kustduinen in hun oude glorie te herstellen, moet de oorspronkelijke duinvegetatie terugkeren.

Dat is het doel van het LIFE DUNIAS-project. Hoe? Door alle invasieve exoten uit te roeien. Tij-dingen ging de inheemse toer op en sprak met Reinhardt Strubbe van het Agentschap voor Natuur en Bos.

Tij-dingen: Wanneer spreek je van een invasieve soort? Want de natuur is voortdurend in beweging?

Reinhardt Strubbe: "Een uitheemse plant of dier is een soort die oorspronkelijk afkomstig is uit andere streken en dus buiten zijn natuurlijke verspreidingsgebied voorkomt. Nadat zo'n uitheemse soort zich in een nieuwe regio vestigde, vermeerdert die zich snel bij gebrek aan natuurlijke vijanden. Zo vormen ze een bedreiging voor onze inheemse natuur en dan spreken we van een invasieve uitheemse soort."

T-d: De meeste uitheemse soorten komen hier terecht door onze schuld?

Reinhardt: "Klopt! Vaak werden uitheemse planten aangeplant in tuinen of openbare parken en zijn ze ontsnapt in de vrije natuur. Soms worden ook dieren losgelaten in het wild, waarna ze een invloed hebben op het ecosysteem."

T-d: Over welke gebieden in Koksijde spreken we?

Reinhardt: "In het kader van het LIFE DUNIAS-project worden in Koksijde woekerplanten verwijderd in duindomeinen van vier projectpartners: Agentschap voor Natuur en Bos, Koksijde, het ministerie van Defensie en Aquaduin. Ter Yde, de Witte Burg, de Doornpanne en de Noordduinen. In totaal groeien meer dan 10 hectare woekerplanten in deze gebieden. Het project loopt trouwens niet alleen in Koksijde, maar in alle kustduinen."

"De meest problematische woekerplanten in onze duinen zijn rimpelroos en mahonie"

T-d: Welk duinengebied wordt het eerst aangepakt?

Reinhardt: "Dit najaar beginnen we aan de Oostkust: van Knokke tot Oostende. Daarna verplaatsen we ons (in het najaar van 2024) naar de Midden- en Westkust. De duindomeinen in Koksijde worden vermoedelijk in het najaar van 2024 en het voorjaar van 2025 aangepakt."

T-d: Het is heel arbeidsintensief?

Reinhardt: "Inderdaad! De meest problematische woekerplanten in onze duinen zijn de rimpelroos en de mahonie. Deze soorten hebben een diep wortelstelsel en komen in grote aantallen voor. Daardoor is het onmogelijk om ze met een spade te verwijderen. Met een kraan graven we de woekerplanten uit, tot 1 meter diep. En dat moet, want anders schieten ze in sneltempo terug uit vanuit de achtergebleven wortels. Ieder stukje wortel moet dus uit de bodem, want zelfs het kleinste stukje kan uitgroeien tot een nieuwe plant. Een mobiele, fijnmazige trommelzeef scheidt ter plekke de wortelfragmenten van het duinzand."

T-d: Wat zijn de gevaarlijkste soorten?

Reinhardt: "Opnieuw: rimpelroos en mahonie. Ze vormen eentonige struwelen die soms hectares groot zijn, waardoor de typische duinnatuur verdwijnt. Door beschaduwing en inname van leefruimte worden bedreigde planten en dieren ernstig beïnvloed door de aanwezigheid van beide soorten."

Rimpelroos is een woekerplant

Rimpelroos is een woekerplant

T-d: Welke soorten worden het meest bedreigd?

Reinhardt: "In de kustduinen leven heel wat bedreigde planten en dieren die de druk voelen van woekerplanten. De invasieve planten vormen grote monotone massieven waar amper zonlicht door kan. Echte duinsoorten zoals het duinviooltje, orchideeënsoorten en de kleine parelmoervlinder verliezen hierdoor hun levensruimte."

T-d: Welke planten- of diersoort wil je terug in volle glorie zien bloeien of groeien?

Reinhardt: "Het duinviooltje is een echte zeldzaamheid en heeft het moeilijk. Het verspreidingsgebied wordt steeds kleiner, dus we duimen dat deze prachtige plant zal profiteren van de acties van het LIFE DUNIAS-project."

T-d: Heb je een favoriete plant of dier?

Reinhardt: "Mijn favoriete dier is de lynx, die ik al twee keer kon spotten in het wild! Er zijn zoveel prachtige planten te vinden in Europa, eentje uitkiezen is onbegonnen werk. In de duinen staan de kleine parelmoervlinder, met zijn prachtige parelmoervormige vlekken en de blauwe zeedistel bovenaan mijn lijstje. Ze zijn een lust voor het oog en echte parels van de duinen."

T-d: Wat is voor jou het mooiste plekje in Koksijde?

Reinhardt: "Voor mij zijn het Hannecartbos en het Ter Ydereservaat ongetwijfeld de mooiste plekken in Koksijde. Zowel in het voorjaar en als in de vroege zomer geniet je daar van een ongelooflijke rijkdom aan typische duinplanten en -dieren."

LIFE DUNIAS staat voor het herstel van onze duinen door het verwijderen van woekerplanten. Langs de hele kust worden uitheemse soorten weggenomen die onze natuur bedreigen.
Wil je weten welke planten je (niet) in je tuin zet? Surf naar natuurenbos.be/lifedunias

Reinhardt Strubbe van het Agentschap voor Natuur en Bos