De Nieuwe Basis is een omvangrijk project dat veel mogelijkheden biedt. Uiteraard moeten er nog altijd keuzes worden gemaakt. Tij-dingen sprak met Lissa Van Doorsselaere, voormalig projectcoördinator voor de reconversie van de basis. Zij hielp het voorbije anderhalf jaar mee om alle puzzelstukken op hun plaats te leggen.
Tij-dingen: Jullie zijn al langer dan vandaag bezig met dit project? Er zijn veel betrokken partijen?
Lissa Van Doorsselaere: "Dat klopt, de provincie West-Vlaanderen en de gemeente zijn hier al meer dan tien jaar mee bezig. Het is dan ook een omvangrijk gebied met een prachtig open landschap. We waken erover dat alle verschillende elementen van de herinvulling de juiste plaats krijgen. Daarom is er een integrale ruimtelijke visie uitgewerkt, die vertaald wordt in een PRUP en dat willen we nu realiseren. Een belangrijke stap in dat laatste, is de selectie als Strategisch Project door Vlaanderen. Als projectcoördinator is het mijn taak om het aanspreekpunt te zijn voor alle geïnteresseerde partijen en om de samenwerking tussen alle actoren optimaal te laten verlopen. Ook voor Vlaanderen is dit een belangrijk project en een kans om bij te dragen aan de ruimtelijke kwaliteit op bovenlokaal niveau. Ik deed dat natuurlijk niet alleen. Ik werkte nauw samen met een planteam dat al sinds 2012 bezig is met de reconversie. Zo maakten zij al in 2013 een SWOT-analyse op samen met heel wat lokale actoren. Ook in 2018 konden alle Koksijdenaars input geven tijdens een publieke inspraakronde. Siska Stockelynck van gemeente Koksijde en Katrien Devreese en Wouter Billiet van de provincie zetelen daarin."
T-d: Hebben jullie al zicht op de timing? Wanneer wordt de basis voor het eerst opengesteld?
Lissa: "Op dit moment is het nog koffiedik kijken. Defensie vertrekt waarschijnlijk in 2025, maar dat staat nog niet vast. Dat betekent niet dat er vooraf nog niets gebeurt. In de transitieperiode bekijken we welke zaken al mogelijk zijn op plaatsen waar ze geen hinder veroorzaken voor de werking van Defensie. Daarom is het belangrijk om goede afspraken te maken met alle partners.We begrijpen ook dat deze situatie behoorlijk wat onzekerheid met zich meegebracht heeft voor de mensen die tewerkgesteld zijn op de militaire basis. We hebben hier alle begrip en respect voor. De Search and Rescue-operaties die nog actief zijn op de basis zijn belangrijk en we willen die rijke geschiedenis in de verf zetten. In 2022 willen we iedereen uitnodigen op de basis voor een publieksevenement."
We willen het open landschap bewaren
T-d: In het ontwerp krijgt de recreatieve luchtvaart een belangrijke plek. Wat maakt die luchtvaart zo uniek?
Lissa: "Het is vooral de locatie die speciaal is: een mooie kans om de recreatieve luchtvaart een plaats te geven. Langs de kusten van Frankrijk en Nederland liggen een aantal recreatieve luchthavens (bv. Le Touquet in Frankrijk en Middelburg in Nederland), maar aan de Belgische kust ontbreekt dit nog. Dankzij de reconversie van de militaire basis vormen we zo een mooi puzzelstukje in het aanbod aan bovenlokale recreatieve functies langs de kust. Wat het ook speciaal maakt, is de combinatie tussen de recreatieve luchtvaart, de drones en het wetenschapspark. Een dergelijke interactie zorgt voor innovatieve kruisbestuivingen. Dat zien we bijvoorbeeld ook op de DronePort van Brustem (https://droneport.eu/). Veiligheid is voor ons ook een topprioriteit, en wordt er volop gewerkt aan een protocol tussen de partners die gebruik zullen maken van het luchtruim."
T-d: "Het landschap is heel specifiek. Is het een bepalende factor in de uitrol van de uiteindelijke plannen?
Lissa: "Het wordt gekenmerkt door een duinengebied en weidse polderzichten die alleen onderbroken worden door kleine clusters van bebouwing. Die verspreide bebouwing is deels militair, de basis is opgebouwd volgens een Koude Oorlog-logica waardoor de bebouwing verspreid is in kleine groepjes. Anderzijds zijn er ook beeldbepalende historische hoeves zoals Ten Bogaerde en het Leihof. Het landschap rond de hoeve Ten Bogaerde is een beschermd landschap (Belvédère). Naast de bebouwing, wordt het landschap ook getekend door de landingsbanen, die in contrast staan met de kleinschaligheid van het omringende landschap (perceelstructuur, grachtenstelsel en kleine landschapselementen). Die landingsbanen zorgen ervoor dat de openheid van het polderlandschap bewaard bleef en je dus geniet van de zichtassen tussen Koksijde-Dorp en de torens van Veurne. Vanuit Koksijde-Dorp is er een open zicht op Veurne waarbij de kathedraal een landmark vormt. Vanuit het open landschap is er zicht op de dorpskern van Koksijde-Dorp met de kerktoren als landmark en de duinengordel. Die zichtassen en het open landschap willen we bewaren.
In het PRUP worden de hardere functies (bedrijventerrein, wetenschapspark, milieupark) zoveel mogelijk geclusterd in het bebouwde zuidoosten van het terrein en de gemeenschapsvoorzieningen in de bebouwde kazernezone. De zachtere, recreatieve functies zoals een park voor Koksijde-Dorp, bevinden zich in het noorden van het gebied. Naast het PRUP, plannen we vanuit het project ook een ontwerpoefening open ruimte. Alle partners zijn het erover eens dat de duinen en het open landschap op de duinpolderovergang tussen Koksijde en Veurne moet worden beschermd. Tegelijkertijd zijn er veel geplande invullingen op het terrein, zodat een ontwerpoefening met het oog op de realisatie van een integrale visie voor natuur, landschap, water, landbouw en recreatie zich opdringt. Vanuit het project wordt ook voorgesteld om in deze studie de laag van klimaatadaptatie op te nemen, inclusief een studie naar het onthardingspotentieel.
We denken hierbij aan vragen zoals: hoe passen we mountainbikepaden in zodat beleving voor sporters optimaal is met zo weinig mogelijk impact op natuur? Hoe integreren we regionale fietsplannen in de kust- en polderstreek in het geheel? Waar kunnen we ontharden aan de recreatieve fietsroute? Welke afsluiting tussen fietssnelweg en heligrid/landingsbanen is mogelijk zonder de landschapsbeleving en landbouw te verstoren? Waar plannen we picknickweides? De gemeente Koksijde zou graag bomen aanplanten: waar kan dit best gebeuren?"
Het planteam: Siska Stockelynck, Katrien Devreese, Lissa Van Doorsselaere en Wouter Billiet
T-d: Het Langgeleed wordt terug opengetrokken. Waarom is dat belangrijk?
Lissa: "Het Langgeleed loopt door de militaire basis, maar dat is slechts een klein stukje van de totale lengte, eigenlijk loopt ze van Frankrijk tot Nieuwpoort. Het is een belangrijke ader voor de hele waterhuishouding aan de kust en potentieel een belangrijke ecologische verbinding. Nu is het stukje op het domein in beheer van Defensie, maar we willen het onderbrengen in een integrale visie voor het beheer van het Langgeleed, van Frankrijk tot in Nieuwpoort. Wat het stukje op het militair domein betreft, is het Langgeleed deels overwelfd en van de oorspronkelijke grachtenstructuur blijft weinig over. Het openleggen en in ere herstellen van deze waterloop past binnen één van de belangrijke strategische doelstellingen van het project. Hoe we dat realiseren, willen we onderzoeken in een werkgroep voor het verdere beheer van het Langgeleed, die zal bestaan uit experten uit verschillende vakgebieden."
T-d: Het nieuw logo stelt de startbanen voor?
Lissa: "Inderdaad, naast de naam De Nieuwe Basis hebben we ook een logo ontworpen door communicatiebureau Takk. Het is een verwijzing naar de landingsbanen, de ruggengraat van het project waarvan de lijnen openheid suggereren. Op die manier behouden we, zowel in de naam als in het logo, een link met het verleden én laten we ruimte voor een toekomst waarin het gebied toegankelijk is voor iedereen met een waaier aan nieuwe invullingen. Vandaar ook de logo's voor de deelprojecten. Zo is er een logo voor het natuuraspect van de basis, voor het recreatieve, de luchtvaart, het bedrijventerrein met wetenschapspark en de gemeenschapsvoorzieningen op de basis en de nieuwe woningen in Koksijde-Dorp. Naast het nieuwe logo hebben we ook een nieuwe website met alle info: www.denieuwebasis.be"
Het openleggen en in ere herstellen van het Langgeleed past binnen één van de doelstellingen van het project
T-d: Het milieupark krijgt een plek op de luchtmachtbasis?
Lissa: "Inderdaad, het milieupark verhuist naar het zuidwesten van de militaire basis. Op deze locatie, die goed bereikbaar zal zijn door de ontsluiting via de N8, kan samen met Veurne een intergemeentelijk milieupark worden ingericht. Hier zou ook plaats kunnen zijn voor een Kringwinkel en we onderzoeken een synergie met het aanpalende bedrijventerrein en het wetenschapspark. Zo kijken we bijvoorbeeld naar wat er mogelijk is op vlak van circulariteit."
T-d: Tijdens de uitrol van het project is er ook een aanspreekpunt van de provincie?
Lissa: "Dat klopt. We willen de inwoners van Koksijde zo goed mogelijk informeren. Heb je vragen? Aarzel niet om contact op te nemen: info@denieuwebasis.be of bekijk de website www.denieuwebasis.be Ik geef binnenkort de fakkel door, maar het Strategisch Project loopt door. Daar zorgen o.a. mijn collega's van het planteam voor."
