"Met mijn werk wil ik mensen bewust maken van leed dat mij persoonlijk aangrijpt"

Zo maakte hij in Koksijde indruk met de expo Left Luggage in 2018, maar ook in het binnenland wordt zijn werk opgepikt. Begin dit jaar werd nog een werk onthuld in Mechelen. Tij-dingen trok met een valies vol vragen naar de galerij van Willy in de Westendestraat.

Tij-dingen: Je legde een atypisch parcours af?

Willy Baeyens: "Toen ik afstudeerde als kunstenaar begon ik uit financiële noodzaak met een grafisch reclamebedrijf in de regio Aalst dat razendsnel groeide. Na al die jaren in de harde reclamewereld overheerste de drang om eigen kunst te maken en een kleine 10 jaar geleden zette ik de stap. We hadden geen enkel moment meer voor onszelf in ons vorige leven. We reden de volledige kustlijn af op zoek naar een plek om tot rust te komen. We kwamen terecht in Koksijde, door de natuur én het rijke cultuuraanbod. We pendelden 15 jaar heen en terug naar ons appartement in Ster der Zee. Ik viel vaak onderweg in slaap om dan na het lossen van de bagage op zondag meteen terug in bed te kruipen tot maandagmorgen. In 2013 besloten we dat het zo niet verder kon en bouwden we een huis in Koksijde-Dorp."

T-d: In 2018 maakte je naam in Koksijde met de expo Left Luggage in kapel Ster der Zee.

Willy: "Ik was heel blij met de respons, meer dan 3.000 mensen kwamen die zomer langs. Het concept, 100 reiskoffers met erin een portret van een onschuldig gedeporteerd kind, liet niemand onberoerd. Vandaag zijn dat al 200 koffers, ik krijg stilaan een logistiek probleem (lacht). En ook vandaag is de vluchtelingenproblematiek helaas nog altijd actueel. Het onderwerp boeit me, ook mijn andere werken zijn confronterend en emotioneel geladen. Angst, pijn en verlangen zijn emoties die niet iedereen wil zien, maar ze horen bij het leven. Vorig jaar stond Left Luggage gepland in Tsjechië, maar door corona was er zogezegd geen budget meer. Terwijl ik vermoed dat de huidige vluchtelingeninstroom en de Oekraïne-oorlog een grotere rol speelden. Ik ben trots dat Left Luggage te gast was in Kazerne Dossin (Mechelen) en In Flanders Fields Museum (Ieper). Tot op vandaag bezochten meer dan 30.000 mensen Left Luggage. Op termijn hoop ik een vaste expolocatie te vinden voor Left Luggage, misschien in Koksijde?"

T-d: Bijna een jaar geleden opende je een nieuwe galerij. Waarom zette je die stap?

Willy: "Mijn doel is dat mensen zich meer met kunst omringen, erover nadenken en spreken. Ik voel dat ik nog niet helemaal ben geslaagd in dat opzet. Vooral inwoners van Koksijde vinden nog te weinig de weg naar de galerij. En voor alle duidelijkheid: ik heb geen enkel financieel motief. Mijn werk is te koop, maar het is niet mijn hoofddoel. De reden dat ik dit benadruk? Ik hoop dat ik mensen zo extra aanzet om te komen kijken, je mag binnenlopen zonder iets te kopen. De meeste bezoekers in mijn galerij komen van buiten de gemeentegrenzen."

T-d: Het atelier straalt klasse en soberheid uit. In het oog springt een installatie met, we raden het nooit, koffers.

Willy: "Voor mij zijn koffers pure emotie. Een valies vertelt een verhaal, soms heb ik genoeg aan één blik om het te voelen en voor te stellen. En natuurlijk is er de verwijzing naar mensen die maandenlang onderweg zijn door oorlog of ontbering. De installatie 'In a child's head' gaat over de kinderen tijdens de Gaza-oorlog. In mijn galerij – en op Facebook – toon ik een (indrukwekkend, red.) videofragment van deze installatie met muziek. "

T-d: Wil je een boodschap uitsturen met jouw werk?

Willy: "De vluchtelingenproblematiek en het onrecht door oorlog en dictatoriale onderdrukking houden me bezig. Ik toon met mijn werk vaak de gezichten achter dat leed. Met mijn schilderijen, tekeningen en installaties wil ik andere mensen bewust maken van leed dat mij persoonlijk aangrijpt. Na de coronacrisis merk ik wel een soort van terughoudendheid op bij sommige openbare besturen om uit te pakken met dit beladen onderwerp. Sommige politici blijven liever uit de buurt van zo'n onderwerpen."

T-d: Je portretten zijn heel gedetailleerd. Hoe ga je te werk?

Willy: "Inspiratie haal ik een beetje van overal, ik maak foto's of gebruik opgenomen stills (stilstaand beeld, red.) van documentaires of films die ik dan bewerk en waarmee ik verder werk. Ik ben bijna dagelijks bezig met kunst, ik teken ook veel. Tekenen is volgens mij nog steeds de basis van alle kunstvormen. Mijn schildertechniek is gebaseerd op die van de oude meesters: na het aanbrengen van de tekening – meestal in potlood – maak ik een onderschildering in een monochrome toon (één tint olieverf aangelengd met olie). Na het drogen schilder ik dan met kleur, ook in olieverf."

T-d: Begin dit jaar openden de deuren van het Hannah Arendt Instituut in Mechelen. Jouw werk Nermin werd er onthuld?

Willy: "Het instituut wil meewerken aan een stabiele samenleving waarin iedereen zich betrokken voelt. Mijn schilderij maakte ik als reactie op wat er gebeurde tijdens het bloedbad van Srebrenica (juli 1995), na het zien van een documentaire. Het kunstwerk werd opgemerkt door Christophe Busch, voormalig directeur van de Dossinkazerne en huidig directeur van het Hannah Arendt Instituut. In maart ga ik samen met mijn partner Ingrid en Christophe op studiereis naar Auschwitz. Het doel? Artistieke inspiratie opdoen, maar zoiets valt altijd moeilijk te voorspellen. Tot eind juni vind je trouwens nog enkele andere schilderijen van mij in Mechelen, in het Hannah Arendt Instituut en de Zalm (historisch pand op de Zoutwerf). Nermin blijft voor altijd ter plaatse."

T-d: Welke artiesten beschouw je als een inspiratiebron?

Willy: "Ik heb bewondering voor de werken van de oude meesters, zoals Rembrandt en Caravaggio door hun vakmanschap van de clair-obscurtechniek (licht- en donkercontrasten komen sterk naar voor, red.). Maar eigenlijk probeer ik zonder druk van buitenaf mijn eigen maatschappelijk, soms confronterend, werk te brengen en te weerstaan van het commercieel aspect van de kunst. Dat zou ik als een last ervaren."

T-d: Je partner Ingrid speelt ook een grote rol in jouw loopbaan.

Willy: "Inderdaad. We delen dezelfde interesses. Vroeger werkte ze mee en was ze mijn steun en toeverlaat tijdens mijn eerste carrière. Tegenwoordig doen we het rustiger aan, maar dat wil niet zeggen dat we ons vervelen. We gaan meermaals per jaar op reis en dan bezoeken we veel kunstmusea. Ingrid helpt zoeken naar onderwerpen en spraakmakende beelden. Ze is ook zelf artistiek en gaat naar de academie, als beeldhouwster. Ook neemt ze al eens een penseel in de hand, ze schreef zich onlangs in voor Cabin Art. En net als ik is Ingrid maatschappelijk geëngageerd: ze werkte jarenlang als vrijwilliger in de TOPPIE-huiswerkklas, nu brengt ze boeken van de bib naar minder mobiele mensen en helpt ze kinderen lezen."

T-d: Welke projecten staan er nog op stapel de komende jaren?

Willy: "Tot net voor de zomer loopt de tentoonstelling 60 by 60 in de galerij. Het gaat om schilderijen in olieverf waarbij ik een palet aan emoties toon dat tussen lachen en huilen ligt. Elk werk heeft voor iedere bezoeker een ander verhaal en beleving. Over mijn reis naar Auschwitz wil ik nog een expo organiseren, maar dat is toekomstmuziek. In juli en augustus toon ik in de galerij See the Mona Lisa en in het najaar volgt er een tentoonstelling met tekeningen en installaties. In 2025 ten slotte breng ik terug schilderwerk: Golden frames. Ik zit dus niet stil."