Hugo Verriest was dichter en schrijver, maar vooral bezieler. Meer dan honderd straten dragen zijn naam: van Koksijde tot Eindhoven (Nederland). Op 27 oktober 1922, honderd jaar geleden, overleed Hugo Verriest in zijn woning in Ingooigem.
Bij zijn begrafenis was de kerk te klein… Wie hij was, wat hij deed, wat hij schreef en wat hij vertelde ontdek je allemaal in de bib. Tij-dingen sprak met Luk Schelfhout, drijvende kracht achter 100 jaar Hugo Verriest.
Tij-dingen: Leg eens kort uit wie je bent.
Luk Schelfhout: "Ik ben Luk Schelfhout, 65 jaar en afkomstig uit Mortsel. Begin jaren 80 ben ik, voor mijn huwelijk, naar Deerlijk uitgeweken. Ik groeide op met heemkunde en genealogie − mijn vader was in Ranst een bekend heemkundige. Die heemkundige microbe verhuisde met me mee naar Deerlijk."
T-d: Hoe is je interesse in Hugo Verriest ontstaan?
Luk: "Deerlijk was een dankbare gemeente om die microbe te voeden. In 1981 ben ik alles beginnen verzamelen rond Deerlijk en de grote drie uit die gemeente: René De Clercq, Pieter Jan Renier en uiteraard Hugo Verriest. Hij is een boeiende figuur die veel heeft betekend voor verschillende generaties. Honderd straatnamen die naar je zijn vernoemd, dat moet je verdienen. Gelukkig kon ik putten uit het uitgebreide archief van Leon Defraeye (die in de vorige eeuw alles spaarde rond Deerlijk). Hoe meer je leest en kan lezen, hoe plezanter. Ondertussen bezit ik 95 procent van alles wat over Hugo Verriest verscheen, inclusief zijn werken."
T-d: Wat is je rol in de herdenking van de 100e verjaardag van Hugo Verriest?
Luk: "Hugo Verriest werd al veel herdacht, ook hier in Koksijde, in 1963 was dat. Hij kreeg toen ook een monument: De Zee (staat in de H. Verrieststraat). Vooral voor zijn rol in de ontvoogdingsstrijd en de vernederlandsing van de scholen wordt hij herinnerd. Dit jaar is het honderd jaar geleden dat hij overleed en ik vond dat dit niet zomaar mocht passeren. Mijn eerste idee was om een tentoonstelling te organiseren in Deerlijk, maar al snel begon ik te dromen. Daarom schreef ik alle steden en gemeenten aan die een link hebben met Hugo Verriest. Ook Koksijde. Het enthousiasme was enorm. Nu neem ik een coördinerende rol op: de website www.100jaarverriest.be voeden, zorgen dat er geen overlappingen zijn en ideeën uitwisselen. De rest doen de gemeenten zelf. Ik ben er één jaar mee bezig geweest, maar zolang ik me jeun, is het goed. (lacht) Ik ben blij dat er praktisch overal iets gebeurt: Wakken, Roeselare, Deerlijk, Ingooigem en in Koksijde ook uiteraard."
Vooral voor zijn rol in de ontvoogding en de vernederlandsing van de scholen wordt hij herinnerd
Luk Schelfhout liet het gedicht van Hugo Verriest vereeuwigen in graniet in zijn tuin.
T-d: Hoe is het idee ontstaan om tentoonstellingspanelen te ontwerpen?
Luk: "De tentoonstelling bestaat uit 46 panelen, waarvan een selectie zal te zien zijn in Koksijde. Die panelen zijn een bundeling van zijn leven: de boeken die schreef, de boeken die over hem verschenen, krantenartikels over zijn herdenkingen en zelfs een strip. De strip gaat eigenlijk over Rodenbach, maar Hugo Verriest speelt zo'n belangrijke rol in Rodenbachs leven dat hij daarin al vanaf pagina 5 figureert. De strip werd vorig jaar ingekleurd en heruitgegeven."
T-d: Wat is volgens jou de meest bijzondere gebeurtenis in zijn leven?
Luk: "Dat zijn er eigenlijk twee. De eerste datum is 26 december 1872, op die dag hield hij een voordracht voor de studentenparade. Dat was eigenlijk de start van zijn leven als spreker. Toen sprak hij ook de gevleugelde woorden: Eertijds heeft er een volk bestaan, edel en groot, de wereld rond bekend... Die redevoering luidde ook het einde van zijn schoolloopbaan in, want enkele jaren later werd hij afgezet. Te veel studenten ijverden nadien voor het gebruik van het Nederlands op de scholen. Een tweede ijkpunt is 17 augustus 1913, de dag dat hij op vervroegd pensioen moest. In Ingooigem werd toen een viering gehouden waar 15.000 mensen op afkwamen, zelfs vanuit Nederland. Ingooigem telde toen maar 2.000 inwoners, dus dat wil wat zeggen. Tachtig kranten hebben toen over de huldiging bericht. Nog een voorbeeld van wat hij teweeg bracht? Een groep van honderd mensen uit Lier moesten om 4 uur 's morgens vertrekken om op tijd aanwezig te zijn en ze waren pas 's anderendaags om 4 uur 's nachts terug thuis. Hugo Verriest werd niet alleen gewaardeerd door de katholieken, maar ook door de liberalen en de socialisten."
Beluister het gedicht Hoe leutig
T-d: Zijn bekendheid reikte tot in Nederland?
Luk: "Voor zijn voordrachten reisde hij overal rond, hij was dan ook meer op de baan dan thuis. Een reis naar bv. Amsterdam duurde veel langer dan nu, reken al snel op een dag of twee. Er reden wel al treinen, maar het was een hele onderneming om in een station te raken. Guido Gezelle heeft zijn bekendheid in Nederland grotendeels te danken aan Hugo Verriest. Hugo Verriest hield meer dan 1.000 voordrachten. Er zijn niet veel gemeenten waar hij niet langs is geweest (lacht). Hij sprak ook veel in Leuven. Zijn broer Gustaaf was daar professor."
T-d: Hugo Verriest werd geïnspireerd door Guido Gezelle, maar inspireerde zelf ook andere dichters?
Luk: "Twee grote namen hebben hem bezield. Pieter-Jan Renier die hem onderwees tot hij twaalf jaar was. En dan Guido Gezelle die les gaf in het Kleinseminarie in Roeselare. Dezelfde plek waar hij later ook les gaf aan Albrecht Rodenbach. Hij noemde Albrecht zijn wonderknape, een man die op veel te jonge leeftijd − hij was amper 25 jaar oud − overleed. De Blauwvoet kent iedereen wel. Als je over Albrecht Rodenbach spreekt, spreek je eigenlijk ook over Hugo Verriest. Wist je trouwens dat Verriest heeft geholpen om de eerste gedichtenbundel van Gezelle uit te geven?"
T-d: De gedichten van Hugo Verriest worden voor het eerst gebundeld?
Luk: "Dat klopt en die bloemlezing wordt voorgesteld op 20 oktober in jullie bibliotheek. Het idee kwam er toen Joris Ivens en Luuk Gruwez drie jaar geleden een bloemlezing samenstelden rond René Declerq. Ik heb hen gecontacteerd om hetzelfde te doen voor Hugo Verriest."
T-d: Heb je ook een favoriet gedicht van de man?
Luk: "Ja, het gedicht Hoe leutig. Echt een luchtig en gezellig gedicht. Mijn huis noemt ook zo."
De Bloemlezing Hugo Verriest met Joris Iven en Luuk Gruwez vindt plaats op 20 oktober om 13 uur in de bib. De expo 100 jaar Hugo Verriest loopt van 21 oktober tot 30 november. Op www.100jaarverriest.be vind je nog meer activiteiten.
